Nazwa kontynentu trafiła do języka polskiego z języka greckiego za pośrednictwem łaciny. Co do pierwotnego źródła nazwy brak jest pewności. Wskazywane są zarówno powiązania z asyryjskim assu, znaczącym wstający (o słońcu), akadyjskim aṣû, tj. wejściem, miejscem jasnym, krajem wschodu, anatolijską nazwą federacji 22 państw Assuwa, greckim słowem asis oznaczającym namuł rzeczny.
Początkowo nazwa ta odnosiła się jedynie do Azji Mniejszej. Około 450 r. p.n.e. odróżniono Azję Właściwą od Azji Mniejszej. Azja była imieniem nimfy okeanidy w mitologii greckiej. Tak również nazywano i rodzaj żyta. Prawdopodobne jest również, że nazwa „Azja” pochodzi od greckiego określenia Asios leimon (dosł. łęg azyjski). Asios utworzone byłoby od greckiego asis, oznaczającego muł rzeczny. Wymieniony łęg azyjski leżał u ujścia rzeki Kaistru w pobliżu Efezu, a więc w Azji Mniejszej. Z chwilą podboju Azji Mniejszej przez Persów Grecy nazwali Azją obszary leżące na wschód od Morza Egejskiego. Dopiero później nazwą tą objęto cały kontynent
Azję zamieszkuje 4,4 mld ludzi (dane z 2015 roku), co stanowi 60% ludności świata. Obszar cechuje się wysokim średnim wskaźnikiem przyrostu naturalnego (17‰). Najwyższe wartości osiąga on w Syrii (37,1‰), Iraku (36,8‰) i Jemenie (36,7‰), najniższy – w Japonii (-0,2‰). W Azji nastąpiła eksplozja demograficzna, czyli gwałtowny wzrost liczby ludności w krótkim czasie. Przyczynami są: malejący współczynnik zgonów, poprawa warunków życia, lepsza opieka zdrowotna. Ludność rozmieszczona jest nierównomiernie (w Azji południowo-wschodniej mieszka 75% ludności tego kontynentu, obszary słabo zaludnione: obszary pustynne i górzyste, Syberia). Średnia gęstość zaludnienia wynosi 90 os./km kwadratowy. Najliczniejszą grupę stanowią ludzie rasy białej i żółtej (odpowiednio 55% i 43% ogółu mieszkańców).
Obszary Niziny Hindustańskiej, Jawy i Niziny Południowochińskiej stanowią najgęściej zaludnione obszary świata (powyżej 600 osób/km²). Inne tereny, m.in. wysokie góry, pustynie Azji Środkowej, daleka Północ, są praktycznie niezaludnione.
Największymi miastami Azji są: Tokio (13,0 mln), Mumbaj (13,0 mln), Karaczi (12,0 mln), Delhi (11,0 mln), Seul (11,0 mln), Stambuł (10,3 mln), Szanghaj (10,0 mln), Dżakarta (9,2 mln), Pekin (7,5 mln), Teheran (7,3 mln), i Bangkok (7,0 mln).
Największe zespoły miejskie tworzą: Tokio (35,0 mln), Seul (23,0 mln), Mumbaj (20,0 mln), Nowe Delhi (20,0 mln), Kolkata (15,6 mln), Pekin (15,0 mln), Osaka (13,5 mln), Szanghaj (13 mln).
Azja jest kolebką najstarszych cywilizacji globu ziemskiego: sumeryjskiej, hetyckiej, hebrajskiej, perskiej, indyjskiej, chińskiej, mongolskiej itp. Badaniem tych kultur zajmują się odpowiednie działy orientalistyki.
Największe jeziora występują w północnej, środkowej i zachodniej części Azji, są to – oprócz Morza Kaspijskiego – silnie wysychające obecnie Jezioro Aralskie (ok. 33,6 tys. km²), najgłębszy na świecie Bajkał (powierzchnia 31,5 tys. km²) i częściowo słone jezioro Bałchasz (17–22 tys. km²). Syberia, szczególnie zachodnia, jest miejscem występowania rozległych obszarów bagiennych.
Wieczne lody Arktyki zajmują północne krańce kontynentu azjatyckiego graniczące z Oceanem Arktycznym – biegunem północnym. Występuje tu noc i dzień polarny. Wieczne lody Arktyki zwane są trafnie pustynią lodową. W tym środowisku życie skupia się wokół morza. Mimo ekstremalnych warunków pustynie lodowe nie są pozbawione roślin. Na wystających spod lodu skałach można spotkać porosty, a w szczelinach skalnych mchy. Na glinianej glebie pojawiają się darnie. Pojedynczo i rzadko rosną tu także rośliny kwiatowe m.in. arktyczne gatunki skalnic, jaskrów, głodków czy niezapominajek.
Tundra zajmuje północne krańce kontynentu Azjatyckiego. Z południa na północ przechodzi w pustynię lodową. Ma klimat delikatniejszy od arktycznego, lecz i tak bardzo ostry. Występuje tu noc i dzień polarny. Tundra jest bezleśną krainą. Drzewa nie są w stanie tu przetrwać. Rosną tu jedynie skarłowaciałe gatunki brzóz, wierzb, sosen, świerków, np.: brzoza karłowata, wierzba zielna, wierzba polarna. W miarę jak warunki stają się suchsze, wzrasta znaczenie porostów. Gdy tundra jest wilgotna, więcej na niej mchów.
Tajga zajmuje gruby „pas” opasający Azję poniżej koła podbiegunowego północnego. Stanowi największy lądowy biom świata, zachowany w bardzo dobrym stanie dzięki małej eksploatacji przez człowieka. Dość ostry klimat i kwaśna uboga gleba umożliwia egzystencję drzewom iglastym. Drzewa szpilkowe są najlepiej przystosowane do życia w tej strefie: igły są trwałe, skórkowate, odporne na mróz. Dlatego drzewa liściaste, np.: brzozy, olsze, topole, wierzby stanowią tylko domieszkę. W lasach borealnych (tajdze) dominuje zwykle jeden z gatunków sosny, świerka, jodły czy modrzewia. Na Syberii np. przeważa świerk syberyjski i modrzew syberyjski. Na dalekim wschodzie modrzew dahurski. W lasach sosnowych i modrzewiowych warstwa runa jest bogata, tworzą ją borówka brusznica, mącznica lekarska, bażyna czarna, porosty, głównie chrobotki i płucnice. W lasach jodłowych i świerkowych panuje mrok, dlatego runo jest mniej rozwinięte, rosną tu borówki czarne, szczawik zajęczy, gruszyczki, widłaki i mchy. W lasach borealnych z powodu zmarzliny zatrzymującej wodę jest dużo mokradeł i torfowisk (w Azji, głównie w zachodniej Syberii). Torfowiska wysokie tworzą głównie mchy torfowe. Mało tu roślin kwiatowych. Reprezentuje je żurawina błotna, modrzewnica zwyczajna, borówka bagienna, bażyna czarna. Na torfowiskach niskich więcej jest turzyc, wełnianka i bagnic torfowych.
Step Azji Od Uralu po górny bieg rzeki Ob rozciągają się stepy południowosyberyjskie. Na wschodzie duże powierzchnie pokrywają stepy Zabajkala łączące się ze stepami Mongolii i północnych Chin. Cechą charakterystyczną stepu Syberyjskiego są rozsiane na ich obszarze enklawy z roślinnością solniskową, laskami brzozowo-osikowymi i sosnowymi. Trzcinowiska zajmują zabagnienia terenu. Nad wszystkimi roślinami dominują trawy. Stepy wschodniej części Azji mają charakter jeszcze bardziej trawiasty. Roślinność jest tu dosyć monotonna.
